در بدن موجودات مختلف اساس اولیه بر پایه سلول است یعنی سلول تمامی
کارهای خود را انجام می دهد و هماهنگی با سلول های اطراف به نتیجه ختم می
شود که عملکرد آن بافت یا ارگانل را به وجود می آورد. خود سلول نیز از
اندامک هایی تشکیل شده است که هر یک، یکی از وظایف را انجام می دهند. یکی
کار تامین انرژی، یکی کار بسته بندی و یکی کار ترجمه را بر عهده دارد. در
این چند طرح در مورد این اندامک ها صحبت خواهیم کرد.
میتوکندری
میتوکندری یکی از مهم ترین این اندامک ها ست. میتوکندری واژه ای یونانی است که از دو بخش mito به معنی نخ و chonderia به معنی دانه می باشد. وجود میتوکندری اولین بار در سال 1890 توسط ریچارد التمن(richard altman) آلمانی گزارش شد و بیوبلاست نام گرفت در سال 1897 فردی به نام benda اجزا اصلی آن را توصیف کرد و به آن میتوکندریون گفت.
میتوکندری به اشکال بیضی – کروی و گاهی دمبلی( شکل قبل از تقسیم آن ) می باشد. توسط میکروسکوپ نوری قابل مشاهده است ولی ساختارهای درونی توسط میکروسکوپ الکترونی دیده می شود.
اندازه و شکل میتوکندری بسته به شرایط تغییر می کند. هر چه میتوکندری جوان تر باشد کروی تر است که ابعاد آن 0/5 تا 1 میکرون می‌باشد.
هنگامی که سلول فعالیت بیشتری داشته باشد تعداد میتوکندری ها بیشتر می شود و پس از رسیدن به آرامش (کاهش فعالیت) تعداد میتوکندری کاهش می یابد. تراکم در یاخته های ماهیچه ای، یاخته های ترشحی و تاژک ها بیشتر از سایر نقاط است. میتوکندری ها در پروکاریوت ها وجود ندارد اما در همه ی یاخته های یوکاریوت یافت می شود.
میتوکندری دو غشای بیرون و درونی دارد که غشای بیرونی صاف ولی غشای درونی دارای چین های تیغه مانندی است که "کریستا" (crista) نامیده می‌شود و فضای بین دو غشا را "فضای بین غشایی" می نامند.
فضایی که توسط غشای درونی به وجود می آید را "ماتریکس میتوکندری" می‌نامند که محتوی آنزیم های چرخه کربس
(TCA) و نمک و آب، پروتئین، DNA، گرانول های ریز و متراکمی مملو از کلسیم، منزیم، فسفات و ساختمان های ریبوزوم مانند می‌باشد. هر چه تعداد کریستا بیشتر باشد میزان تولید ATP بیشتر است. غشاء داخلی مقادیر بیشتر پروتئین نسبت غشاء خارجی دارد و برعکس در غشاء خارجی فسفولبید و کلسترول بیشتر یافت می شود.
نقش میتوکندری:
به عنوان مرکز مولد انرژی سلول می‌باشد که قادرند انرژی شیمیایی نهفته در مواد آلی مختلف را به انرژی قابل استفاده سلول یعنی آدنوزین تری فسفات (ATP) تبدیل نمایند. میتوکندری ها به طور یکنواخت در سیتوپلاسم پراکنده اند با وجود این در برخی حالات، در جاهایی نیازمند به انرژی فراوان مستقر می شوند. همچنین هرچه مصرف انرژی سلول بیشتر باشد، اندازه میتوکندری‌ها بزرگ تر و تعداد آن ها بیشتر خواهد بود و برعکس. مهم ترین نقش میتوکندری انتقال یون از غشای خود است. تغییرات انرژی در یاخته با مداخله ی میتوکندری و کلروپلاست انجام می شود.
منبع:http://www.tebyan.net
